بررسی تأثیرات آنتی اکسیدانی، تغییرات فعالیت کموتاکسی و انفجار تنفسی نوتروفیل ها در گوسفند به دنبال تجویز خوراکی نانو ذرات سلنیوم

سلنیوم یکی از عناصر کمیاب است که نقشی اساسی را در زندگی جانداران ایفا می نماید. یکی از مهمترین نقش های این عنصر شرکت در ساخت گلوتاتیون پراکسیداز (gpx) و تیوردوکسین ریدوکتاز (trxr) است. نانو سلنیوم ذره ای قرمز رنگ است که از طریق افزودن آلبومین سرم گاوی (bsa ) به سیستم ردوکس سلنیت و گلوتاتیون ساخته می شود. مجموعه ای از نانوسلنیوم با اندازه های مختلف از طریق تغییر غلظت bsa به دست می آید. مشخص شده است زمانی که اندازه ذرات به مقیاس نانومتر کاهش می یابد خواص جدیدی مانند اثرات کوانتومی و واکنش پذیری بالا در محدوده ای وسیع تر آشکار می شود. نانوسلنیوم قابلیت زیستی مشابهی با سلنیت دارد در حالی که خواص توکسیک نانوسلنیوم 7 برابر کمتر از سلنیت است . خاطر نشان می سازد که نقش زیستی و مسمومیت زای سلنیوم وابسته به ترکیب آن و فرمول شیمیایی سلنیوم مورد مصرف است. سلنومتیونین و مخمر غنی شده با سلنیوم دو فرم از متداول ترین ترکیبات سلنیوم هستند که در طب انسانی و حیوانی مورد استفاده خوراکی قرار می گیرند. این ترکیبات از قدرت زیستی مناسبی برخوردار بوده و کمترین سمیت را نسبت به سایر ترکیبات سلنیوم دارا هستند. لذا در تحقیق حاضر با تجویز خوراکی نانوسلنیوم ذره ای قرمز رنگ به ارزیابی تأثیر آن بر قدرت کموتاکسی و شدت انفجار تنفسی نوتروفیل ها و خاصیت آنتی اکسیدانی آن ها پرداخته شد و مقایسه ای میان اثرات نانوسلنیوم و سلنیت سدیم خوراکی نیز صورت گرفت. بدین منظور 15 رأس گوسفند با متوسط سنی 5/1 سال، در سه گروه تیمار یک، تیمار دو و شاهد به طور کاملاً تصادفی دسته بندی شدند و با انجام آزمایشات cbc و انگل شناسی از سلامت کامل آن ها اطمینان حاصل شد. سپس به گروه تیمار یک داروی نانوسلنیوم با دوز یک میلی گرم به ازای هر کیلوگرم بدن و به گروه تیمار دو سلنیت سدیم با دوز یک میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به مدت ده روز خورانده و از گوسفندان به ترتیب در روز های صفر (قبل از خوراندن نانوسلنیوم و سلنیت سدیم)، ده، بیست و سی پس از خوراندن دارو از ورید وداج خونگیری به عمل آمد و سه دسته آزمایش شامل آزمون های cbc، آزمایشات بررسی فعالیت نوتروفیل ها (leading front و احیای nbt) و بررسی خاصیت آنتی اکسیدانی (tbars) به انجام رسید. نتایج بدست آمده با بهره گیری از نرم افزار سیگمااستات ver 2 و آزمون های آماری آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون کمکی توکی در سطح 05/0p< مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج تحقیق حکایت از آن داشت که شدت انفجار تنفسی در دام های گروه تیمار یک و دو دچار افزایش معناداری در روز سی نسبت به سطح پایه (روز صفر) شده (05/0p<) و در روز های دیگر اختلاف معنی داری مشاهده نشد. قدرت کموتاکسی نوتروفیل ها در دام های گروه تیمار یک و دو از روندی افزایشی و معنادار در روز های ده، بیست و سی نسبت به سطح پایه (روز صفر) برخوردار بود (05/0p<) در حالی که این افزایش در روز ده در گروه تیمار یک نسبت به گروه تیمار دو و گروه کنترل در همان روز معنادار بود (05/0p<) از روز بیست به بعد در هر دو گروه تیمار از قدرت کموتاکسی کاسته می شود اما این افت در گروه تیمار دو در روز سی نسبت به روز بیست معنادار گزارش گردید (05/0p<) در حالی که این افت در قدرت کموتاکسی در گروه تیمار یک معنادار نبود. شمارش گلبول های سفید نیز حکایت از آن داشت که در هر دو گروه تیمار یک و دو تعداد آن ها تا روز بیست از روندی افزایشی و معنادار نسبت به سطح پایه (روز صفر) برخوردار بوده است (05/0p<). از این روز به بعد تعداد گویچه های سفید در هر دو گروه تیمار رو به کاهش نهاد، که در گروه تیمار یک روند کندتری داشته است، به طوریکه در روز سی تعداد گویچه های سفید در این گروه همچنان افزایش معناداری نسبت به سطح پایه (روز صفر) دارد (05/0p<) در حالی که این یافته در گروه تیمار دو مشاهده نگردید. تعداد مطلق نوتروفیل ها در هر دو گروه تیمار تا روز بیست از روندی افزایشی و معنادار نسبت به سطح پایه (روز صفر) برخوردار بود (05/0p<) پس از این روز تعداد نوتروفیل ها در هر دو گروه رو به کاهش نهاد که در گروه تیمار یک روند کندتری داشته است، به طوریکه در روز سی تعداد گویچه های سفید در این گروه همچنان افزایش معناداری نسبت به سطح پایه (روز صفر) هشت دارد (05/0p<) در حالی که این یافته در گروه تیمار دو مشاهده نگردید. همچنین تعداد نوتروفیل ها در گروه تیمار یک در روز ده نسبت به گروه تیمار دو و گروه کنترل افزایش معناداری را نشان می دهد که در گروه تیمار یک روند کندتری داشته است، به طوریکه در روز سی تعداد گویچه های سفید در این گروه همچنان افزایش معناداری نسبت به سطح پایه (روز صفر) دارد (05/0p<) در حالی که این یافته در گروه تیمار دو مشاهده نگردید. در حالی که این یافته در گروه تیمار دو مشاهده نگردید. تعداد مطلق لنفوسیت ها در هردو گروه تیمار یک و دو تا روز بیست روندی کاهشی و معنادار را نسبت به سطح پایه (روز صفر) نشان می دهد اما این کاهش در تعداد لنفوسیت ها در رنج نرمال تعداد لنفوسیت های گوسفند صورت پذیرفته است. میزان tbars در هر دو گروه تیمار یک ودو در روز های بیست و سی نسبت به سطح پایه (روز صفر) افزایش معناداری وجود دارد (05/0p<) به طوری که این افزایش در گروه تیمار دو با شدت بیشتری صورت پذیرفته است و این نشان می دهد که نانوسلنیوم خاصیت آنتی اکسیدانی بهتری نسبت به سلنیت سدیم دارد. در مجموع می توان گفت که نانوسلنیوم توانسته است منجر به افزایش سریع تر گویچه های سفید خون، افزایش نوتروفیل ها و افزایش در قدرت کموتاکسی و میزان tbars نوتروفیل ها گردد و بازگشت آن ها به سطح پایه را در مقایسه با سلنیت سدیم به تأخیر اندازد.